Ngành cơ khí gia công kim loại hiện nay đang rất đang rất phát triển, đi theo là sự phát triển của các xưởng sản xuất cơ khí, gia công CNC và các ngành công nghiệp phụ trợ,nhiều nhất đó là sản xuất và phân phối các dao cụ cắt gọt, nhất là các loại dao cơ bản được sử dụng trong quá trình cắt, gọt, phay CNC. Và dao phay là loại dao cụ cắt gọt kim loại được sử dụng phổ biến nhất hiện nay.

Phay và dao phay là hai từ quá quen thuộc với những người đang làm việc trong lĩnh vực cơ khí. Nhưng đối với những bạn sinh viên mới ra trường, những người không cùng lĩnh vực và người đang bắt đầu vào nghành nghề này thì lại không quen thuộc và hiểu rõ đến vậy nên hôm nay mình sẽ chia sẻ một chút kiến thức mình đã học được qua quá trình làm việc và tài liệu trên mạng. 

Trước tiên ta cần phải biết phay là gì ? dao phay là gì ? 

• Phay chính là quá trình gia công cắt gọt kim loại được sử dụng phổ biến nhất hiện nay, kim loại được cắt gọt bằng chuyển động xoay tròn của dao và chuyển động tịnh tiến theo 3 phương, có thể độc lập từng phương hoặc kết hợp với nhau( dọc, ngang và đứng) trong CNC thì phân ra là 3 trục x (ngang), y (dọc), z (đứng).

• Dao phay là công cụ chính được sử dụng trong quá trình gia công phay và là một trong những dụng cụ cắt gọt kim loại đa dụng nhất hiện nay.  Dao phay là một loại dao cụ gồm tổ hợp nhiều lưỡi cắt cùng làm việc,có thể cho bề mặt chi tiết gia công mịn bóng,góc cạnh được bo tròn và đáp ứng được các nhu cầu như phay mặt phẳng ,phay rãnh xoắn ,phay rãnh ,phay cạnh ,phay mặt phẳng nghiêng và làm các chi tiết nhỏ nhất với độ chính xác nhất.

• Dao phay được làm từ hợp kim , thép gió hoặc Carbide v.v.. và có thể tích hợp các lớp phủ đặc biệt để làm tăng độ bền của dao phay. 

Các lớp phủ thông dụng hiện nay có những loại nào ?

• Titanium Nitride (TiN)

Tăng độ cứng và có nhiệt độ ô xi hóa cao hơn. 

• Titanium Carbonitride (TiCN)

Độ cứng cao hơn TiN và tăng độ trơn bề mặt hơn. 

• Super-life Titanium Nitride (Al-TiN)

Giúp chịu được nhiệt độ cao khi gia công thường được lựa chọn khi có rất ít hoặc không có nước làm mát. Lớp phủ AlTiN giúp cho bề mặt cứng hơn lớp phủ TiAlN, tuỳ theo tỷ lệ phần trăm của Nhôm và Titanium. 

• Chrominum Nitride ( CrN)

Khả năng chống phôi bám của lớp phủ này giúp nó được lựa chọn trong những gia công hay xảy ra hiện tượng lẹo dao( phôi bám vào lưỡi dao ). Thép gió hay hợp kim cứng cũng hay sử dụng lớp phủ này, lớp phủ này không màu.

Các loại dao thông dụng hiện nay gồm những loại nào ?

• Dao phay ngón

Dao phay ngón hay còn gọi là dao phay trụ, loại dao này có lưỡi cắt chính nằm dọc theo cán của dao và song song với bề mặt vật liệu gia công, có thể có từ 2 đến 8 lưỡi cắt, đầu dao phẳng và có loại gắn mảnh dao hợp kim và có lưỡi cắt tâm để khoan thẳng xuống bề mặt mà không cần khoan mồi, còn loại không có lưỡi cắt tâm thì ta chỉ có thể gia công từ ngoài biên dạng rồi sau đó mới di chuyển vào gia công vùng biên dạng vào hoặc phải có khoan mồi khi gia công trong lòng bề mặt.

 1.1. Dao phay ngón

• Dao phay cầu 

Dao phay cầu được cấu tạo bo tròn ở phần đầu, lưỡi của dao phay cầu được đặt trên cả phần cầu và phần trụ, dao phay cầu có loại gắn mảnh giúp dễ dàng thay thế khi bị bào mòn. Thường được dùng để gia công 3D, tạo rãnh tròn có thể dùng làm bo tròn các cạnh ở ngoài khi không có dao vát mép ngoài.

•  Dao phay góc R

Loại dao này có đầu dao phẳng giống dao phay ngón nhưng được bo ở các cạnh với bán kính cung R, thường được sử dụng bo tròn các cạnh ở những góc vuông.

• Dao phá thô

Những lưỡi cắt của dao phá thô được tạo hình lưỡi cắt răng cưa,. thường được dùng để phay thô mặt phẳng, rãnh và các bề mặt xung quanh phôi trước khi gia công tinh để quá trình được nhanh hơn.

Dao phay phá thô

• Dao vát 

Dao vát dùng để vát mép lỗ khoan sau khi khoan để tạo thẩm mỹ và loại bỏ bavia.. có loại 2 chiều dùng để vát mép trong và ngoài nếu lỗ được khoan ở rãnh T, và loại vát cầu ngoài để tạo cạnh bo tròn.

• Dao phay rãnh

Dao phay rãnh có lưỡi dao ở phần đầu bè ra 2 bên, khi gia công từ ngoài vào sẽ tạo thành rãnh theo kiểu của loại dao. Dùng cho máy phay cnc khi muốn tạo rãnh, hốc hình chữ T hoặc góc độ theo yêu cầu

• Dao phay đĩa 

Dao phay đĩa có hình tròn và có răng. Kết cấu dao phay đĩa có 2 loại chính là loại liên trục và loại không liên trục, và được phân loại thành 1, 2 ,3 bậc cho những công dụng khác nhau như cắt, tạo rãnh,...v.v

• Dao phay ren

Dao phay ren phay theo kiểu quét theo cung tròn nên sẽ tránh được tình trạng bị chôn dao và có thể được sử dụng để gia công ren ngoài và ren trong cho chi tiết.

• Dao khắc

Dao khắc có nhiều loại đầu nhọn, dao khắc đầu tròn mũi vát, dao khắc dạng xoắn, dạng xoắn lưỡi đôi, dao khắc 3D v.v.. mỗi loại có công dụng khác nhau và dành cho vật liệu khác nhau.

• Dao phay mặt

Dao phay mặt đầu có lưỡi cắt chính nằm ở mặt đầu của dao và trục dao vuông góc với bề mặt gia công. Dao phay mặt đầu có thể là nguyên khối hoặc gắn mảnh. Dụng cụ này thường được sử dụng để tạo ra mặt bằng phẳng trên vật liệu trước khi sử dụng các loại dao khác để gia công chi tiết. 

Trên đây là những kiến thức của mình biết được về các loại dao được sử dụng trong ngành cơ khí CNC rất mong nhận được sự chia sẻ góp ý của các bạn để mang đến thật nhiều kiến thức bổ ích đến mọi người.